Artikel in JOP PRO!

In het september nummer van JOP PRO! is een artikel verschenen over Kerk op Schoot. Je kunt het artikel hier onder lezen of hier downloaden:

Vieren met de allerkleinsten
Kerk op Schoot

Tekst: Astrid Damstra

Kan je vieren met de allerkleinsten? ‘Ja’, zeggen ze in de Protestantse Gemeente Oisterwijk, waar een paar keer per jaar een Kerk op Schoot-viering plaatsvindt. Drijvende krachten hierachter zijn predikante Hester Radstake en vrijwilligster Eveline. Tijdens deze sprankelende diensten beleven baby’s, peuters én ouders een Bijbelverhaal met alle zintuigen.

Op een zonnige zondagochtend in juni ontmoeten tien baby’s, peuters en zo’n vijftien volwassenen elkaar. In de ruimte staan op tafel de paaskaars, een paar kinderboeken, een Playmobil-bouwplaat en een knuffelbeer in domineestoga. Aan de hand van Eveline, die de dienst leidt, geeft dominee Beer elk kind in de kring een welkomstknuffel of een aai. Ondertussen klinkt in elk couplet van het welkomstlied de naam van een kind. In korte scènes neemt Eveline iedereen mee door het verhaal van de vijf broden en twee vissen. Sommige kinderen kletsen mee, een enkeling loopt wat heen en weer, een ander zit stil bij papa op schoot. Bij het uitbeelden van de vissersboot op het meer gaat Eveline, gewapend met afwasteil met water en speelgoedboot, de kinderen langs. Elk kind mag met de boot varen, terwijl de rest een toepasselijk lied zingt. Baby Liselotte trakteert de rest op een brede glimlach als Eveline water uit ‘het meer’ op de rug van haar hand druppelt. Alle zintuigen komen in de viering aan bod. De kinderen krijgen een blauwe wappersjaal over zich heen (als de golven van het water), ze mogen met hun blote voet in een teiltje met zand staan (toen Jezus voet aan wal zette), en zetten Playmobil-poppetjes op de bouwplaat (het grote publiek van Jezus). Na een half uur is het tijd voor de afsluiter: pannenkoeken aan een vrolijk gedekte tafel. Er wordt gebeden om ‘samen delen’ en ‘genoeg voor iedereen’.

Omrijden
Voor de Kerk op Schoot-vieringen rijd je met liefde om, zeggen de ouders. Annemiek,
moeder van Stan (3) en Luuk (0): “Wij komen uit Brakel, dat is zo’n vijftig kilometer rijden. Maar dat is het waard!” Vader Arjan, afkomstig uit Sleeuwijk, bij Gorinchem, beaamt dit: “Wij combineren het met een bezoekje aan mijn schoonzus hier in de buurt.” Ouders zijn enthousiast, dat is duidelijk. Wat vinden de kinderen er zelf van? Arjan: “Isa (2,5) onthoudt van alles. Thuis komen allerlei dingen die we in de viering hebben meegemaakt weer terug.” “De liedjes zijn ook makkelijk nog eens thuis te zingen. De teksten schrijven Eveline en Hester zelf, altijd op de wijs van bekende kinderliedjes”, legt Coen, de pianist van de viering, uit.

Meer dan crèche
Tegen half twee gaan alle deelnemers,  verzadigd  van pannenkoeken, limo en koffie met een grote glimlach weer huiswaarts. Tijd voor een verdiepend gesprek met de organisatoren. “Toen Hester zo’n 3,5 jaar geleden predikant werd van deze gemeente, stonden er een stuk of acht kinderen tussen nul tot vier op de ledenlijst van de gemeente. Met hen wilden we graag iets meer doen dan alleen de crèche”, vertelt Eveline. Hester voegt toe: “We doen dit vier keer per jaar. Het aantal deelnemers is gegroeid van drie naar ongeveer veertien. Blijkbaar spreekt het veel ouders aan.” De opbouw van elke Kerk op Schoot-dienst is hetzelfde. “Het zijn echt belevingsdiensten”, zegt Eveline. “We beginnen met een groet van dominee Beer onder het zingen van het welkomstlied. Daarna steken we de kaars aan. Altijd staat een Bijbelverhaal centraal. Dat verdelen we in een stuk of zes scènes: een paar zinnen tekst, een toepasselijk liedje en een ‘belevenis’, waarbij we afwisselend verschillende zintuigen aanspreken.”

Persoonlijk
Het doel van de vieringen is dat kinderen op een speelse manier in aanraking komen met de kerk. “In het begin is alles heel spannend, maar na een paar keer komen ze los”, zegt Hester. “Dat merk ik ook op andere momenten, bijvoorbeeld als ze mij aanspreken na een ‘gewone’ dienst. We geven aandacht aan elk kind persoonlijk. Kinderen mogen reageren zoals ze reageren. Uitbundig of stilletjes op schoot. Het is goed.” Ook het contact tussen ouders onderling is waardevol. Sommige ouders komen uit zichzelf niet meer in de kerk. Door Kerk op Schoot komen ze weer in aanraking met een gemeente. Een aantal ouders doet nu bijvoorbeeld mee met de 30+-groep. “Een toerusting in de geloofsopvoeding? Ach, het is nooit zo bewust bedacht; we willen gewoon op aansprekende wijze vieren met de kinderen en hun ouders.”

Zelf aan de slag?

Tips van Hester en Eveline:

Gebruik een concreet verhaal. Niet elk Bijbelverhaal is voldoende concreet of geschikt voor de leeftijd.

Houd het simpel. De eenvoudigste belevenissen werken het beste: een plantenspuitnevel, een bellenblaas, met je voeten in een bak met zand, met een ballon spelen…  Dat is voor een baby oké en het kind van 8 dat ook meekomt, vindt dat ook leuk.

Praat niet teveel. Gebruik per scène niet meer dan twee of drie zinnen.

Stel vragen. Houd het interactief (waarop vaart de boot? > water).

Sta stil (letterlijk) bij elk kind persoonlijk.

Dit artikel komt uit PRO!, het magazine van JOP, Jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk. PRO! is het relatiemagazine van JOP, vol informatie en inspiratie. PRO! verschijnt vier keer per jaar en is bedoeld voor iedereen te maken heeft met jeugdwerk in de kerk.

Aanmelden om JOP PRO! 4x per jaar te ontvangen? Dit kan op de site van JOP.